Jak i kiedy wymieniać starzejącą się uprawę truskawek? Krok po kroku

Jak i kiedy wymieniać starzejącą się uprawę truskawek? Krok po kroku

Kupując sadzonki truskawek, często słyszymy, że są to byliny – rośliny wieloletnie, które nie wymagają corocznej wymiany. Warto jednak pamiętać, że nie są to rośliny „na zawsze”. Z każdym rokiem ich plon stopniowo spada, a krzaczki stają się coraz słabsze. Najlepsze plonowanie przypada zazwyczaj na 2. i 3. rok po posadzeniu. Później owoce są mniejsze, jest ich mniej, a rośliny stają się bardziej podatne na choroby i niesprzyjające warunki. Właśnie dlatego tak ważne jest, aby co kilka lat wymienić starzejące się rośliny i zaplanować nową plantację. Dzięki temu słodkie i soczyste owoce będą zachwycać nas każdego roku. W tym artykule wyjaśnimy, kiedy najlepiej to zrobić i jak krok po kroku odnowić swoją plantację – bo wcale nie jest to tak oczywiste, jak mogłoby się wydawać.

Po ilu latach wymianiać truskawki?

Najczęściej zadawanym pytaniem przez ogrodników jest kwestia tego, jak długo można uprawiać truskawki w jednym miejscu. Odpowiedź nie zawsze jest identyczna, ponieważ zależy od sposobu uprawy, ale możemy podać kilka praktycznych wskazówek. W uprawie amatorskiej – na działce czy w przydomowym ogrodzie – truskawki warto wymieniać co 3–4 lata. Jest to czas, w którym sadzonki wykorzystują cały swój potencjał, a jednocześnie nie dopuszczamy do wyraźnego spadku plonów i nadmiernego nagromadzenia patogenów w glebie. W 2. i 3. roku plony będą najwyższe, natomiast w 4. roku zwykle wyraźnie słabsze – i to jest dobry sygnał, że pora zaplanować nową uprawę. Jeśli natomiast prowadzisz uprawę intensywną, nastawioną na uzyskanie maksymalnych plonów i owoców jak najwyższej jakości, warto skrócić okres uprawy do 2–3 lat. Dzięki temu skupisz się na latach najlepszego plonowania i zapewnisz sobie duże, jakościowe zbiory.

Dlaczego nie warto uprawiać truskawek w jednym miejscu dłużej? W takiej plantacji zachodzi kilka niekorzystnych zjawisk:

• w glebie gromadzą się patogeny typowe dla truskawek (grzyby, bakterie, nicienie),
• z roku na rok rośnie ryzyko wystąpienia chorób i szkodników,
• ziemia staje się „zmęczona” jedną uprawą – wyczerpują się te same składniki odżywcze, przez co rośliny reagują słabszym wzrostem i niższymi plonami.

W praktyce najlepiej nie zwlekać ze zmianą uprawy dłużej niż zalecany okres. Zaplanowanie wymiany plantacji nieco wcześniej pozwala zachować ciągłość plonowania, utrzymać rośliny w dobrej kondycji i uniknąć sytuacji, w której „nagle” cała plantacja przestaje obficie owocować.

Objawy starzejącej się uprawy

Jeśli zdarzy Ci się zapomnieć, kiedy dokładnie posadziłeś swoje sadzonki, same rośliny dość wyraźnie poinformują Cię o tym, że zbliża się czas wymiany. Uważna obserwacja plantacji pomoże znaleźć odpowiedni moment – truskawki nie przestają owocować „z dnia na dzień”, ale stopniowo: plony stają się coraz słabsze, a krzaczki mniej okazałe. W starzejącej się uprawie można zauważyć kilka charakterystycznych objawów:

• Coraz mniejsze owoce, mimo regularnego nawożenia – owoce są nie tylko drobniejsze, ale pogarsza się także ich smak i soczystość. Jeśli stosujesz nawozy, dbasz o podlewanie, a mimo to plon jest wyraźnie gorszy niż w poprzednich latach, to wyraźny sygnał, że problemem jest już wiek sadzonek, a nie warunki uprawy.
• Mniejsza ilość owoców – z jednego krzaczka zbierasz zdecydowanie mniej truskawek niż wcześniej, a zbiory z całej plantacji są znacznie skromniejsze.
• Mniej zawiązanych owoców – wiosną rośliny mogą być obsypane kwiatami, ale później okazuje się, że liczba zawiązanych owoców jest zdecydowanie nieproporcjonalna do kwitnienia.
• Słabsze krzaki – rośliny przestają tworzyć gęste, zdrowe kępy. W środku pojawiają się puste, przesuszone miejsca, a cała plantacja sprawia wrażenie przerzedzonej i mniej bujnej.
• Pojawienie się chorób – na liściach widać coraz więcej plam, pojawiają się objawy szarej pleśni, zasychające ogonki liściowe czy całe rozety. Starsze sadzonki są bardziej podatne na choroby i niesprzyjające warunki, ponieważ patogeny przez lata stopniowo gromadzą się w glebie.
• Coraz więcej chwastów – utrzymanie plantacji w czystości staje się coraz trudniejsze. Chwasty szybko zajmują wolne miejsca między krzaczkami i zaczynają przejmować kontrolę nad grządką.

Jeśli zauważasz u siebie kilka z tych objawów jednocześnie, to wyraźny znak, że plantacja się starzeje i warto zacząć planować jej wymianę.

Kiedy najlepiej założyć nową uprawę?

Zakładając nową uprawę, każdy ogrodnik ma już doświadczenie związane z poprzednią. Najczęściej wie już, czego unikać, a co jest niezwykle pomocne. Przypomnimy jednak dwa ważne aspekty: termin sadzenia i wybór sadzonek. Truskawki najlepiej sadzić wiosną (marzec–maj) oraz jesienią (wrzesień–październik). Każdy z tych okresów ma swoje zalety, które pozytywnie wpływają na ukorzenienie i późniejszy rozwój roślin. Wiosenne sadzenie jest szczególnie polecane dla osób początkujących, ponieważ sadzonki „startują” razem z sezonem wegetacyjnym oraz mają dużo czasu, aby dobrze się ukorzenić zarówno przed wysokimi temperaturami, jak i zimową pogodą. Do sadzenia w tym okresie ogrodnicy najchętniej wybierają truskawki FRIGO, które wykazują najlepszy odsetek przyjęć oraz owocują już po 6–8 tygodniach od posadzenia.

Niezależnie od tego, czy sadzenie odbywa się wiosną, czy jesienią, kluczowe znaczenie odgrywa jakość samych sadzonek. Warto wybrać rośliny z pewnych, sprawdzonych szkółek, z gwarancją, że są wolne od chorób i wirusów. Pozwoli to uniknąć niepotrzebnego stresu związanego z problemami zdrowotnymi roślin i zapewni pewne, zdrowe plony przez kolejne lata.

Jak przygotować stanowisko pod nową uprawę?

Dobrze przygotowane stanowisko to klucz do udanej uprawy, ponieważ nawet najwyższej jakości sadzonki nie poradzą sobie w zmęczonej, zachwaszczonej i pełnej patogenów glebie. Warto więc poświęcić chwilę, aby zapewnić swoim roślinom jak najlepsze warunki.

Planując nową uprawę, należy pamiętać, że truskawek nie powinno się sadzić w tym samym miejscu bez przerwy. Najlepiej, aby między jedną a drugą uprawą truskawek na danym stanowisku minęły 3–4 lata. Taki okres pozwala ziemi się zregenerować i częściowo oczyścić z nagromadzonych patogenów. Nie oznacza to, że gleba ma pozostać niewykorzystana – w tym czasie warto posadzić takie rośliny jak: warzywa kapustne, rośliny strączkowe, cebula, czosnek czy zboża. Świetnie poradzą sobie na stanowisku po truskawkach oraz przygotują je pod nową uprawę. Sadząc nowe sadzonki, należy natomiast unikać miejsc po malinach, pomidorach czy ziemniakach, które również gromadzą w glebie wiele chorób i szkodników mogących zagrażać truskawkom.

Zdajemy sobie sprawę, że nie każdy ogrodnik może pozwolić sobie na zmianę stanowiska, dlatego śpieszymy z kilkoma cennymi wskazówkami. W takiej sytuacji warto częściej odmładzać plantację – najlepiej co 2–3 lata. Zalecana jest również wymiana wierzchniej warstwy ziemi: usunięcie części starej gleby, zastąpienie jej nową oraz dokładne usunięcie chwastów. Na takim stanowisku kluczowe staje się dbanie o higienę uprawy, poprzez usuwanie starych liści oraz utrzymanie dobrej przewiewności między roślinami. Jeśli przestrzeń jest ograniczona, warto rozważyć przeniesienie części plantacji na jakiś czas do beczek czy donic, gdzie można zastosować świeże podłoże.

Przygotowanie samego stanowiska pod nową uprawę nie różni się niczym od zakładania pierwszej plantacji. Należy zadbać o odpowiednie nasłonecznienie i dobre przygotowanie gleby. W nowej uprawie warto skupić się na usunięciu wszystkich chwastów (zarówno części podziemnej, jak i nadziemnej), przekopaniu i rozluźnieniu ziemi oraz dodaniu materii organicznej w postaci kompostu lub dobrze przerobionego obornika. Jeśli planujesz uprawę w tym samym miejscu, warto pomyśleć o nieco luźniejszym rozstawieniu sadzonek – dzięki temu łatwiej będzie dbać o prawidłową higienę i zdrowie roślin.

Czy warto wymieniać rośliny stopniowo?

W uprawach nastawionych na uzyskanie dużej ilości i wysokiej jakości owoców świetnie sprawdza się stopniowe, częściowe odnawianie plantacji. Najczęściej stosuje się wymianę 1/3–1/4 części plantacji w każdym roku, dzięki czemu uprawa składa się jednocześnie z nowych i starszych sadzonek. Plon jest wtedy stabilny w każdym sezonie, a każda roślina stopniowo przechodzi swój cykl. Dzięki temu nie pojawia się moment, w którym wszystkie krzaki jednocześnie wydają słabszy plon. Taki system uprawy pozwala też lepiej rozłożyć prace w czasie. Zaprezentujemy prosty przykład:
jeśli masz 3 rzędy truskawek – co roku zakładaj jeden nowy, a najstarszy likwiduj
W pierwszym roku masz same młode rośliny, w drugim – młode i jednoroczne, w trzecim – jednoroczne, dwuletnie i nowy rząd. W kolejnych latach sukcesywna wymiana sprawia, że zawsze masz w swojej uprawie rośliny w najlepszym wieku plonowania.
Regularne odnawianie plantacji truskawek to nie wymysł, ale naturalny element ich uprawy. Choć są roślinami wieloletnimi, z każdym rokiem ich plon słabnie, a ryzyko chorób rośnie. Dobrze przygotowane stanowisko, zdrowe sadzonki z pewnej szkółki i przemyślany termin sadzenia (wiosna lub jesień) sprawią, że truskawki szybko się przyjmą i odwdzięczą obfitym plonem przez kolejne lata.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak sadzić, pielęgnować i nawozić truskawki, zajrzyj także do pozostałych artykułów na blogu – znajdziesz tam praktyczne wskazówki, które pomogą Ci cieszyć się słodkimi, zdrowymi owocami przez cały sezon.